Apartman ya da site aidatı deyip geçmemek gerekiyor. Aidatını ödemeyen daire sahipleri, komşularının ya da yöneticinin şikayetiyle icraya veriliyor ve evlerinden olabiliyor.
Apartmanlarda ya da siteler, ortak kullanım alanları, sosyal olanaklar, apartman görevlisi ve güvenlik gibi giderler için her daire, aylık aidat ödemek zorunda. Bu aidatların en önemli gider kalemi ise güvenlik. Bazı sitelerde aidatlar, kışlık ısınma masraflarıyla birleşince adeta ev kirası fiyatına geliyor. Bu nedenle ev alacak ya da kiralayacak olanlar ilk olarak aidatın ne kadar olduğunu soruyor. Ancak apartman ya da site aidatını hafife almamak gerekiyor. Bu aylık zorunlu gideri ödemeyen kat malikleri yani daire sahipleri, evlerinden olabiliyor.
Aidatlar düzenli ödenmediği zaman site ya da apartmanın giderleri doğru düzgün karşılanamıyor ve tabii haksızlıklar oluşuyor. Kat mülkiyet kanunu ve borçlar kanuna göre apartmanda yaşayan kiracılar veya kat malikleri giderlere ortak olarak katılmak zorunda.
Demirbaş giderleri kat malikinden alınırken, diğer güncel giderler kiracıdan talep ediliyor. Bu aidatların ödenmemesi durumunda ise kat malikleri kanunu çeşitli yaptırımları da beraberinde getiriyor. Gider veya avans payını ödemeyen kat maliki hakkında, diğer kat maliklerinden her biri veya yönetici tarafından dava açılabiliyor ve icra takibi yapılabiliyor. Üstelik aylık yüzde 5 faiz de buna dahil. Kiracının aidatını ödememesinden ise yine kat maliki sorumlu tutuluyor.
Ancak daire sahiplerinin yani kat maliklerinin aidatı inceleme hakkı bulunuyor. Haksız ya da lüks gördüğü harcamaları kanıtlayan maliklerin aidat ödememe hakkı bulunuyor.
“AİDATLAR YASAL OLARAK ÖDENMEK ZORUNDADIR”
Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, Demirören Haber Ajansı’na (DHA) konunun detaylarıyla ilgili açıklamalarda bulundu. Ağaoğlu, şöyle konuştu:
"Bu hususlar tüketici kanunu kapsamında değildir. Kat mülkiyet kanunu, borçlar kanunu ve genel kanunlara göre apartman yönetimine katılmayan kat malikinin hakkında icra takibi yapılır. Hatta o malikin dairesi satılıp o bedeller tahsil edilebilir. Çok önemli bir husus bu; apartman aidatını ödemeyen malik bir süre sonra kapısında icra kağıdı görebilir. Hatta dairesi icradan satılabilir. Bu nedenle kat mülkiyet kanununa göre aidatları ödemekle mükellef malikler, kiracılarının da ödemelerinden sorumludur. Kiracı apartmana ait katılması gereken gider bölümlerine ödeme yapmamışsa malikler malik sorumludur. O nedenle kiraya verenler de, malik olarak oturanlar da çok dikkatli olmalı. Apartman yönetimince belirlenmiş ve makul giderleri karşılamak üzere olan aidatlar yasal olarak ödenmek zorundadır. Ayrıca ödenmediği takdirde aylık yüzde 5 de faiz işletilebilir. Ancak aidatı çok buluyorsa bunun gerekçelerini genel kurulda girip inceler, sorar cevap alır. Hatta Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak durumun tespitini de isteyebilir. Sitede, binada lüks ihtiyaçlar için spor salonları, havuzlar, projede olmayan birtakım lüks harcamalar yapılıyorsa; o zaman malik buna katılmayacağını resmi olarak bildirir. O yazılı bildirimden sonra kendisinden bunu tahsil etmek isterlerse Sulh Hukuk Mahkemesi’nde hakkını arayabilir. Ama yasalara uygun olarak ve makul giderlerin karşılanması için yönetimin belirlediği, genel kurulca onaylanmış aidatını ödemeyen kat malikinin dairesi elden gidebilir. Dikkatli olsun, icra takibi yapılır, o borcu yine de ödemezse dairesi satışa çıkarılır ve daire satıldıktan sonra yönetim alacağını tahsil eder. Yönetime olan borçlarından dolayı hakkında icra takibi yapıldığında, icra dosyasına gidip tüm masraflarıyla birlikte ödemeyi gerçekleştirdiğinde satış söz konusu olmaz.”
Bir sitenin yöneticisi Sinan Kahraman da "Kat maliklerinin tek tek yaptırma yani şikayet etme yetkisi de var. Yönetim olarak noterden ihtarname çekiyoruz. Ardından belirli bir süre veriyoruz, 1 hafta, 10 gün kadar. Bu süre içerisinde bize bir dönüş yapmazsa avukata teslim ediyoruz. Ondan sonra yasal işlem devam ediyor. Mesela zaruri iş kaybı gibi durumlarda birkaç ay durum idare edilebiliyor. Ama diğer sakinleri de bir sıkıntıya sokuyorsa bu ödememe durumu mecburen yasal işleme gidilecek. Çünkü onun yükü diğerlerinin üzerine binmiş oluyor. Herhangi bir gerekçe göstermeden, bize müracaat etmeden 2 ay üst üste ödeme yapmıyorsa, biz kendisine protesto çekiyoruz, protestoya da cevap vermezse hukuk müşavirimize teslim ediyoruz” dedi.
MÜTEAHHİT FİRMALARA DİKKAT
Kahraman, aidatlar konusunda ise, “Sitelerin 5 yıl sorumluluğu vardır müteahhit firmalarda. Yani siteyi yapıtı, teslim etti. O sitedeki herhangi bir ayıplı, aksama durumlarında 5 yıl sorumluluğundadır. Bunu bahane bilen bazı müteahhit firmalar o sitenin yönetimini de 5 yıl elinde tutuyor. Bunu ayrıca bir kazanç, gelir kapısı olarak düşünerek, öyle bir aidat alma yöntemine gidiyor. Kar amaçlı. Fiyatlar şişiyor. Mesela işletme firmalarına 10 bin lira veriyorsa, sakinlerden 15 bin, 20 bin lira topluyor. Fazlasını kendi kasasına aktardığı için insanlar da daire almadan ‘ne vereceğim’ diye soruyor” şeklinde konuştu.
EN BÜYÜK GİDER KALEMİ GÜVENLİK
Kahraman, “Sitenin giriş kapısı sayısı aidatları etkiler. Tek kapıdan araç girişi çıkışı, yaya dahil farklı, 3-4 kapıdan girişi çıkış olması farklı. Her kapıya nokta diyoruz ve bu kapılarda güvenlik olmak zorunda. Hele ki İstanbul gibi bir yerde. Böyle bir durumda aidatlar yükseliyor. Her güvenlik bir maliyettir. Çünkü bunun maaşı, sigortası, kıyafeti normal giderlere yüklenmektedir. En büyük gider kalemi güvenlik. Temizlik, teknik bakımlar, bahçe bakımları, havuzlu sitelerin havuz bakımları, ilaçlanmaları var. Havuzların motorları 24 saat 12 çalışıyor, bu bir elektrik maliyeti. Bunların giderleri var” diye konuştu.
“AİDATI BAZ ALARAK KİRALAMADAN YA DA SATIŞTAN VAZ GEÇEN İNSANLAR VAR”
Emlakçı Şadi Kale ise , “Maalesef her gelen kiracı adayı veya satılık ev almak isteyen mutlaka aidatı soruyor. O yüzden son dönemlerde bu çok yoğun soruluyor. Aidatlar bölge bölge değişiyor. Güvenlikli siteler var, güvenliksiz siteler var. Bunlarda fiyat farkı çok. Örneğin bulunduğum bölgede aidatlar uygun, 180-220 lira aralığında. Ama bunun içerisinde sadece çevre düzeni ve apartman görevlisi var. Kışın da ayrıca yaktığı kadar yakıt parası veriyor. Ortalama 3 artı 1 bir evin aidatı 400 lirayı buluyor yakıtla beraber. Ama güvenlikli siteleri baz alırsak, orada bir de sosyal tesisler işin içine girince aidatlar bir hayli yükseliyor. Örneğin 1 artı 1 dairenin aidatı 390 lira, güvenlik ve sosyal tesisler. Yakıt da gelince kışında 700 lirayı buluyor. Kira gibi, kira da 1100 lira. Çok olmuyor ama aidatı baz alarak kiralamadan ya da satıştan vaz geçen insanlar var” dedi.(DHA)
